Hartworm

Hartworm wordt overgebracht van hond tot hond via de bloedzuigende muskiet. Als een besmette hond gestoken wordt door een mug, zuigt deze bloed met microscopisch kleine wormpjes, microfilarien. Deze microfilarien groeien door in de maag van de mug. De mug steekt een andere hond en brengt via de steek de microfilarien in het lichaam van deze hond. Via het bloed laten ze zich meevoeren naar het hart waar ze zich vastzetten, uitgroeien tot volwassenen en microfilarien produceren. Als er veel wormen in het hart zitten, functioneert het niet meer goed en krijgt de hond klachten.

Aangezien de ziekte dus alleen via de muskiet overgebracht kan worden en deze niet in Nederland voorkomt, hoeft u niet bang te zijn dat uw hond de ziekte kan overbrengen op uw andere huisdieren.

Gebied waar hartworm voorkomt in Europa

Hartworm wordt in Nederland gelukkig zelden aangetroffen, ook niet in honden die mee zijn geweest op vakantie. De reisziekten Babesia, Ehrlicha en Leishmania lijken voor vakantiegangers belangrijkere problemen.

In Nederland komt de Franse hartworm voor. Dit is een longworm.

Hartworm in Zuid- en Oost Europa

Dirofilaria immitis is endemisch in veel landen van Zuid en Oost Europa, waaronder Griekenland, Turkije, Tsjechië, Slovenië, Roemenië en Bulgarije. Bij infectieziekten noemt men een ziekte endemisch wanneer een ziekte blijft voorkomen in een bepaald gebied, zonder dat de honden de ziekte elders hebben opgelopen en het aantal besmettingen relatief constant is.

Symptomen hartworm hond

• De eerste klinische symptomen treden 5-7 maanden na besmetting op.
• De ontwikkeling van hartwormziekte bij honden verloopt doorgaans langzaam en geleidelijk.
• De meeste geïnfecteerde honden blijven jarenlang symptoomloos.
• De schade aan de bloedvaten is doorgaans ernstiger bij honden die lichamelijk zeer actief zijn.

Symptomen

• zwakheid
• chronische hoest
• minder of niet eten
• gewichtsverlies
• uitdroging
• milde tot ernstige benauwdheid
• bewustzijnsverlies (flauwvallen) na inspanning of opwinding.
• vocht in de buik (ascites)
• zwelling in de achterpoten (oedeem)
• zwelling van kop en voorpoten (Vena cava syndroom)
• plotselinge dood

Als een groot aantal wormen tegelijk dood gaat, kan dat plotseling de bloedvaten van de longen afsluiten. Honden worden plotseling benauwd en kunnen bloed ophoesten.

Diagnose hartworm bij de hond

Een hartworminfectie bij honden kan worden vastgesteld met

Bloedonderzoek:

• Circulerende babywormpjes (microfilariae; Knott test). Bij 30% van de honden is deze test negatief. Ook vals positieve uitslagen zijn mogelijk (zie onder). De test is mogelijk vanaf 6 maanden na de infectie.
• Antigenen van de volwassen vrouwelijke wormen: een gevoelige en betrouwbare test, soms vals-negatief (bijvoorbeeld als er alleen mannelijke wormen zijn). De test is mogelijk 5 maanden na het oplopen van de infectie.
• Antilichaam onderzoek: deze test is onbetrouwbaar

Echografisch onderzoek

• Op een echo kan een vergroot rechter hart worden gezien. Wormen zijn soms zichtbaar als twee parallel lopende lijntjes.

Röntgenfoto

• De bloedvaten in de longen kunnen kronkelend verlopen en afgesloten zijn. Er zijn aanwijzingen voor rechter hartfalen

Behandeling hartworm hond

De moeilijkheid bij het behandelen van hartworm is, dat we niet zomaar even een middel kunnen geven waar de wormen van dood gaan. Bij het doden van de volwassen hartworm kan de dode worm belangrijke bloedvaten in de long afsluiten. De patiënt kan daardoor bij de behandeling plots instorten en overlijden. 

Daarom is het heel belangrijk dat de hond in de 30-40 dagen na de behandeling echt heel rustig wordt gehouden.

1. Stronghold-pipetjes. Hiermee worden de larven gedood. De volwassen wormen gaan van ouderdom dood – ze leven zo’n 7 jaar. Als de oude worm sterft, komt deze in de bloedbaan terecht. Dit kan een verstopping in de aderen veroorzaken, zgn. thrombose.
2. Immiticide-injecties in de spieren. De immiticide doden de wormen, die vervolgens in de bloedbaan terecht komen. Omdat alle wormen tegelijk doodgaan en in de bloedbaan terecht komen, is er een redelijke kans op thrombose. Ook kan het hart door de hoeveelheid dode wormen hartkleplekkage gaan vertonen, waardoor de hond alsnog overlijdt. Deze methode is dan ook minder aan te bevelen dan methode 1.

Overleg altijd met uw dierenarts over de te volgen behandeling.

Als wormen de grote bloedvaten afsluiten, moet er chirurgisch ingegrepen. Dit is een risicovolle behandeling.

Preventie hartworm

In de meeste delen van Europa waar de infectie endemisch is, loopt het overdrachtsseizoen van de hartworminfectie van april tot oktober. Op de Canarische eilanden kan de infectie het hele jaar door worden overgebracht.

Als u in deze periode met uw hond een gebied bezoekt waar hartworm heerst, is het raadzaam om binnen 30 dagen na aankomst op uw vakantiebestemming te starten met een (maandelijkse) behandeling tegen de jonge stadia van de hartworm. Dit is om te voorkomen dat de hond volwassen hartwormen krijgt. Deze profylactische behandeling moet worden voortgezet tot 30 dagen nadat u het betreffende gebied heeft verlaten.

De middelen die voor dit doel geregistreerd zijn bevatten Ivermectine, Milbemycine oxime, Moxidectine of  Selamectine.

Met hartworm geïnfecteerde dieren moeten eerst behandeld worden tegen volwassen wormen; de profylactische behandeling kan ongeveer 4 weken later gestart worden. Momenteel zijn de beschikbare preventieve middelen volledig werkzaam, maar meldingen uit de VS duiden erop dat de resistentie tegen wormenmiddelen toeneemt.

Hoewel mugenbestrijding goed is (Vectra 3D, Advantix) is nog niet aangetoond dat dit de kans op besmetting duidelijk verlaagd.

Deze informatie is beschikbaar via Animal Foundation Platform op de website:  www.animalfoundationplatform.nl